خشکی سد نهد تبریز؛ تغییر اقلیم یا عواملی انسانی؟!
مشاهدات میدانی در طول ۵ سال اخیر شاهد افزایش فروش زمینهای کشاورزی به شهروندان تبریزی و ادامۀ تبدیل زمینها به ویلاهای استخردار است.
سد نهند در استان آزربایجانشرقی در شهرستان «هریس» و شمال شهر تبریز نزدیکی روستای «نهند» و «تازه کند» قرار گرفته است. آب این رودخانه که جزء حوضههای آبی دریاچه اورمیه محسوب میشود، از چشمههای موجود در بالادست و نیز بارش برف و باران تأمین میشود و هیچ کارخانه و معدنی در بالادست این رودخانه وجود ندارد که کیفیت آب پشت سد را تهدید کند. بههمین خاطر و بهدلیل نزدیکی به شهر تبریز، این سد با هدف تأمین بخشی از آب شهر تبریز احداث شد. اما بهنظر میرسد برخی دخالتهای انسانی، برای حجم ذخیرۀ آب پشت این سد مشکلاتی ایجاد کرده است.
باتوجهبه اینکه سد نهند با هدف تأمین بخشی از آب شهر تبریز احداث شده است، با ادامۀ روند کاهش ورود آب به این مخزن عملاً در آینده به یک پروژۀ شکستخورده تبدیل میشود؛ چرا که تغییر اقلیم در ایران و بهخصوص استان آزربایجانشرقی در سالهای اخیر یکی از عوامل مهم کاهش آبهای ورودی به پشت سدها بوده است که اثرات آن کاملاً حس میشود. اما فارغ از تغییر اقلیم و با نگاهی کارشناسی و متفاوت به این مسئله متوجه میشویم که عوامل انسانی نیز بخشی از دلایل کاهش ورود آب به پشت سد نهند است.
مشاهدات میدانی در طول ۵ سال اخیر شاهد افزایش فروش زمینهای کشاورزی به شهروندان تبریزی و ادامۀ تبدیل زمینها به ویلاهای استخردار است. بنابراین، ذخیرۀ آب در بالادست رودخانه نهند بهخصوص در زمینهای «قیزیل قیه» روستاهای نهند، «محمودآباد» و «آغداش» افزایش یافته است. بهطوریکه برای رقابت در ذخیرهسازی آب، صاحبان ویلاها اقدام به احداث استخرها با عمق بیشتر و وسعت بیشتر میکنند و این عمل میتواند یکی از عوامل کاهش ورود آب به سد نهند در کنار تغییر اقلیم باشد. برای کنترل آبهای ورودی به سد نهند و تأمین بخشی از نیاز آبی شهر تبریز لازم است ادارات مربوطه در این مورد حساسیت زیادی داشته باشند؛ چرا که علاوهبر سد نهند، دریاچه اورمیه در پاییندست رودخانۀ نهند با احداث این سد سهم خود را از دست داده است و حتی با گسترش ویلاها و باغات در بالادست، امید برای رهاسازی مازاد آب پشت سد و یا سرریز این سد از دست رفته است.