دومان رادمهر

ا‌ولین قدم برای تحقق مطالبات هر جنبشی، خودآگاهی ‌و برسمیت شناخته شدن موجودیت آن جنبش هست. سمبلها نقش بی بدیلی در این مورد بازی میکنند و وقتی صحبت از جنبش و مطالبات ملی/اتنیکی هست، نمیتوان سمبلی بهتر از پرچم تصور کرد. اواخر دهه هفتاد شمسی با گسترده شدن جنبش موسوم به حرکت ملی آذربایجان، فعالان پیشرو جنبش ضرورت یک پرچم واحد را بیش از پیش درک کردند.

بعد از تحقیق و بررسی و از بین طرحهای مختلف پیشنهادی این طرح به عنوان طرح انتخابی اعلان شد. در گردهمایی چند صد هزار نفری قلعه بابک سال ۱۳۸۲ بود که استقبال بی نظیری از پرچم به عمل آمد. در آن مراسم از جمله، پرچم ده متری بر دوش دهها هزار نفر حمل و در بالای قلعه به احتزاز در آمد. بعد از آن در مراسمات و تظاهراتهای مختلف در داخل و خارج از کشور در صورت امکان برافراشته شده است.

تثبیت پرچم آذربایجان جنوبی با توجه به ضعف مدیا و همچنین مخالفتها و دشمنان سرسخت آن کار بسیار بسیار دشواری بوده است که به قیمت جانهای فدا شده و حبسهای طولانی مدت حاصل شده است. جمهوری اسلامی علاوه بر مجازاتهای سنگین، به انحا مختلف سعی در آلترناتیوسازی و تشکیک فعالان به پرچم میکرد که در نهایت راه بجایی نبرد. در حال حاضر پرچم از سوی اکثر قریب به اتفاق گروهها و طیفهای مختلف مورد قبول قرار گرفته و از سوی سازمان ملتهای بدون دولت هم برسمیت شناخته میشود.

طرح پرچم، ریشه در اندیشه‌های تجددخواهانه روشنفکران تورک در سده نوزده میلادی دارد که با طرح و تفسیری مدرن‌تر و مترقی‌تر متولد شده است:

رنگ آبی: مظهر هویت تورکی است که بر حفظ زبان تورکی و فرهنگ آذربایجان تاکید دارد. نفی نژادپرستی و صلح و دوستی ملتها هم در رنگ آبی متبلور هست. اعتماد بنفس حاصل از حفظ هویت و فرهنگ، زیربنایی است برای رشد تمدنی.

رنگ قرمز: مظهر آخرین دستاوردهای تمدن بشری از قبیل دمکراسی مبتنی بر حقوق بشر، دولت رفاه و برابری جنسیتی است.

رنگ سبز: مظهر جدایی دین از سیاست، آزادی عقیده و دین است. ماه و ستاره همواره سمبل قدرت و حاکمیت در بین تورکها بوده که بعدها توسط آنها به دولتهای اسلامی هم آورده شده است.

رنگ سفید آن به معنای شفافیت حاکمیت و خوشبختی شهروندان است. گستردگی رنگ قرمز و همچنین طرحهای مثلثی، وضوح و انرژی و مبارزه برای رسیدن به این اهداف متعالی را تداعی میکند.

پرچم سمبل موجودیت ملی اتنیکی تورکها در آذربایجان جنوبی/ایران و نیز آرزوهای آنهاست. در بین آنها طبیعتا دیدگاه سیاسی‌ مختلف از چپ، راست، فمینیست، استقلال طلب، فدرالیست، دیندار، بی دین، … وجود دارد. پرچم متعلق به تمام آنهاست.