تصویر اسکناس چاپ شده توسط خزانه‌داری حکومت ملی آزربایجان (۱۳۲۴-۱۳۲۵)

در سلسسله بحث‌های آزربایجان آزاد امروز می‌خواهم درباره ایدئولوژی این اندیشه سخن بگویم. هر اندیشه‌ای در بطن خود ایدئولوژی را می‌پرواند که این ایدئولوژی فلسفه‌ی وجودی آن اندیشه را تشکیل می‌دهد.

حرکت ملی آزربایجان در طول تاریخ در سال‌های اخیر نوعی ایدئولوژی را برای خود برگزیده است که نوعی تورک‌گرایی مختص وطنمان آزربایجان است. تورک‌گرایی در این سرزمین با تورک‌گرایی کلاسیک تفاوت‌های بنیادین دارد که نیاز به تحقیقی جدا و جدی است.

در اندیشه آزربایجان آزاد تورک‌گرایی در قالب وطن‌پرستی آزربایجان تعریف می‌شود. تورک‌گرایی، از قوم‌گرایی گذر نموده و در معنای مدرن ملی‌گرایی که همان وطن‌پرستی است عینیت پیدا می‌کند. هویت ملی ما تورک است و زبانمان تورکی. در این شکی نیست. زبان و هویت عناصری ذهنی و اکتسابی هستند. برای عینیت این مفاهیم ما نیاز به نوعی وطن‌پرستی داریم.

از طرف دیگر ملی‌گرایی کلاسیک در جهان امروزین جواب‌ده خواسته‌های جوامع نیست و برای همین جوامع پیشرفته ملی‌گرایی خود را در چارچوب وطن‌پرستی تعریف می‌کنند. وطن‌پرستی ما را می‌تواند به استاندارد جوامع مدرن برساند. وطن‌پرستی که هویت و زبان ملی ما حفظ خواهد شد.

در جغرافیای سیاسی آزربایجان گروه‌هایی هستند که از لحاظ اتنیکی تورک نیستند اما شهروند آزربایجانی هستند. ما می‌توانیم با ایدئولوژی وطن‌پرستی آزربایجانی خواسته‌های آن‌ها را هم برآورده کنیم.

هر شهرورند آزربایجانی فارغ از منسوبیت اتنیکی می‌تواند برای آزادی و رفاه وطن خود آزربایجان تلاش کند و آزربایجانی آزاد برای فرداهای فرزندانمان به ارث بگذارد.

نوشته‌های پیشین:

اندیشه آزربایجان آزاد – بخش اول
اندیشه آزربایجان آزاد – محسن سعادت – (بخش دوم)
اندیشه آزربایجان آزاد – بخش سوم – محسن سعادت