سردار پاشا محمدی رئیس بسیج سازمان عشایری ایران در گفتگویی که ۲۸ اردیبهشت با خبرگزاری دفاع پرس انجام داد خبر از مسلح کردن عشایر شمالغرب و شرق ایران داد و چنین بیان کرد: “بسیج، عشایر را با سلاح‌های تولید داخل که از طریق وزارت دفاع تامین می‌شود و سلاح‌های ویژه‌ای که در اختیار این عزیزان قرار می‌دهد، مسلح می‌کند، تا علاوه بر تامین امنیت حوزه سرزمینی خود، در امنیت کلی کشور نیز سهیم باشند… در شرق و شمال غرب کشور، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر بستر جامعه عشایری و مردم بومی و محلی کشور، امنیت پایدار مردمی را پیاده‌سازی کرده است، به عبارت دیگر پایگاه‌های امنیتی ما با محوریت سران طوایف، ایلات، عشایر و بومیان منطقه اعم از شیعه و سنی بنیان نهاده شده و امروز می‌توانیم ادعا کنیم که در مرزهای شرقی و شمال غرب کشور دارای امنیت پایدار مردمی هستیم.” (خبرگزاری بسیج عشایر: عشایر به سلاح‌های ویژه مسلح می‌شوند/ ایجاد امنیت پایدار مردمی توسط سپاه در بستر جامعه عشایری )
پاشا محمدی جامعه عشایری ایران را جمعیتی بالغ بر حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از اقوام تورک آزربایجانی، لر، کرد، عرب، ترکمن، بلوچ و فارس بیان کرد که در قالب ۱۰۴ ایل و ۵۵۰ طایفه زندگی کوچ‌نشینی دارند و بالغ بر ۵۲۵ هزار نفر از این عشایر عضو سازمان بسیج می باشند و در قالب چهار گردان بیت المقدس، عاشورا، الزهرا و الکوثر سازماندهی خواهند شد.
این سخنان سردار محمدی در برهه ای از زمان بیان می گردد که اخبار گوناگونی از سازمانیابی دگرباره ی گروههای مختلف مسلح مخالف با جمهوری اسلامی ایران در رسانه های جمعی منتشر گشته است و غرب آزربایجان جنوبی در ماههای گذشته شاهد عرض اندام چندین باره گروههای مسلح کردی بوده است. با در نظرگرفتن این نکته که روان جمعی عشایر در طول تاریخ ایران همواره در راستای تحکم منطقه ای شکل گرفته است و تسلیح عشایر به سلاحهای ویژه امری معمول در کشورهای مختلف نمی باشد این اقدام سپاه به خصوص تاکید آن بر مسلح کردن عشایر شمالغرب ایران خبری ناخوشایند برای جامعه ی تورک آزربایجان جنوبی که بخش عمده ی آن را شهرنشینها و روستانشینان تشکیل می دهد می باشد. علت این ناخوشایندی را می توان در تاریخ معاصر این منطقه دانست که در تمامی مقاطع تاریخی که منطقه دچار خلا قدرت گشته است تورکان ساکن در آن هدف تعارض گروههای مسلح غیرتورک واقع گشته اند.
در ارزیابی این خبر در وهله اول باید بدین امر اذعان نمود که نفس موجودیت عشایر مسلح امری مختص تاریخ گذشته می باشد و در دوران پیشامدرن و پیش از آفرینش دولت-ملتهای نوین که حکومتهای مرکزی فاقد ارتش قوی متمرکز بودند حکومت مرکزی جهت تداوم حکومتداری خویش از عشایر مسلح مرزی استفاده می کرد. در ایران امروزین که نهادهای نظامی-امنیتی گستره ای طویل در کشور دارند و بخش اعظم کشور از سوی این نیروها اداره می شود به گونه ای که می توان جمهوری اسلامی ایران را سیستمی مبتنی بر میلیتاریزم و امنیت محوری دانست مسلح نمودن عشایر را تنها می توان بازی طراحی شده از سوی تهران برای بزنگاههایی دانست که در خیال خود برای بعد از خود ترسیم نموده اند. به خصوص منطقه غرب آزربایجان که در تاریخ معاصر خویش شاهد حوادثی خونین همچون فاجعه جیلولوق، فتنه شیخ عبیدالله، فتنه اسماعیل سیمیتقو و حوادث سولدوز پس از انقلاب ایران بوده است.
به نظر نگارنده سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران علیرغم تبلیغات گسترده در خصوص قدرت نظامی خویش نیک آگاه است که قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران از منظر تجهیزات نظامی بسیار ضعیفتر از کشورهای دیگر می باشد و تبلیغات صورت گرفته در خصوص قدرت تجهیزاتی سپاه تنها در چارچوب جنگ روانی صورت می پذیرد. سپاه با آگاهی از ضعف نظامی خود بنیان بقای خویش را در هنگامه ی ظهور بحرانهای گوناگون نیروی انسانی متعهد به خود می داند که در صورت بروز هرگونه بحران با الگوگیری از سازمان القاعده اقدام به عملیاتهای پراکنده در سطوح و مناطق گوناگون نماید و مسلح کردن عشایر نیز در این راستا صورت پذیرفته است.
مطالعه پیشینه کمکهای سپاه به عشایر نشان می دهد که سپاه پاسداران در سیاستگذاریهای خویش سیاستهای منطقه ای را در اولویت قرار می دهد و متناسب مقتضیات منطقه اقدام به اعمال سیاستهای کلان خود می نماید. به عنوان مثال سپاه جهت برهم زدن ترکیب جمعیتی ترکمنهای سنی مذهب در شمالشرق کشور اقدام به اسکان برخی از عشایر بلوچ، جهت برهم زدن تعادل جمعتی بر علیه عربهای جنوب غربی اقدام به اسکان عشایر لر، جهت توزان قدرت عشایر در منطقه بلوچستان اقدام به تجهیز عشایر سیستانی و جهت اعمال فشار بر گروههای ناسیونالیست کردی مخالف خود در شمالغرب اقدام به استفاده از گروههای سلفی-جهادی کرد و گروههای مسلح کردی هوادار خود و تغییر ترکیب جمعیتی غرب آزربایجان بر علیه تورکان آزربایجان جنوبی نموده است.
جو حاکم بر افکار عمومی تورکان آزربایجان جنوبی که تحت تاثیر ضریب بالای شهرنشینی نسبت به مناطق همجوار و پدیدار گشتن طبقه متوسط تصنعی شکل گرفته است متاسفانه هنوز حساسیت میدانی لازم بدین اقدامها را نشان نداده است. به خصوص فریبدهی های مسئولان محلی تورک که منافع شخصی خویش را بر مصالح مردمان منطقه ترجیح می دهند و به انحا گوناگون منکر آینده ای احتمالی می گردند که گذشته این منطقه ناآشنا بدان نمی باشد بار آگاهی بخشی فعالین حرکت ملی آزربایجان را در زنده نگاه داشتن حافظه تاریخی مردمان خود سنگینتر می نماید. چونانکه مسلح نمودن عشایر گوناگون از سوی سپاه را در این برهه می توان تقدیم دودستی سلاح جهت تسهیل روند بالکانیزه شده غرب آزربایجان برای آینده و بزنگاهی دانست که سپاه دیگر حضور نخواهد داشت و قدرتهای محلی منتظم و مسلح توان چانه زنی خواهند داشت.

نویسنده: آیدین مرادی – عضو هیئت تحریریه آرازنیوز