نگاهی به ادبیات سیاسی حرکت ملی آزربایجان جنوبی (۱)
بخش اول- شوونیسم
این واژه به معنای افراط گرایی در وطن پرستی بوده و از نام یکی از سربازان ناپلئون بناپارت به نام نیکلا شوون گرفته شده است. نیکلا شوون در سال ۱۷۸۰میلادی در شهر روشفور فرانسه به دنیا آمده و در ۱۸سالگی به ارتش فرانسه ملحق گشته و گفته میشود ۱۷بار در جنگها به شدت زخمی شده است. او به عنوان یکی از وفادارترین سربازان ناپلئون شناخته میشود و حتی بعد از پناپارت نیز به گونهای متعصب و فاناتیک خود را همواره سرباز ناپلئون میدانست و از لباس فرم و نشانهای افتخار دوران امپراطوری بناپارت استفاده میکرد. شوون به معنا و مفهوم تعصب هم به کار میرود. ترمین شوونیسم از سال۱۸۳۱بر اساس یک کمدی تالیف شده در فرانسه با محوریت قهرمان نیکلا شوون مصطلح شد. اما اصطلاح شوونیسم در علوم اجتماعی، به میهن پرستی افراطی و برتربینی ملی گفته میشود. به این ترتیب اگر چنین نوع نگرش و تفکری در ساختار قدرت سیاسی یک کشور رسوخ نماید خود با به صورت یک حاکمیت شوونیستی عرضه خواهد نمود. حاکمیت شوونیست به صورت افراط گونه ملت و میهن خود را برتر و آن را در درجه بالاتری در نظر میگیرد که در عمل به نوعی راسیسم و نژادپرستی میانجامد. بدیهی است اگر چنین حاکمیتی بر مرزهای سیاسی یک سرزمین چند ملیتی- قومی حکم براند تبعیض ملی- قومی در سیاستهای اعمال شده از سوی حاکمیت شهروندان را به درجات مختلف تقسیم خواهد نمود. اما آنچه در این مقال از سوی راقم به آن پرداخته خواهد شد طبیعتا جغرافیای سیاسی کشوری به نام جمهوری اسلامی ایران و بررسی این موضوع در این چارچوب میباشد. شوونیسم رابطه مستقیم و تنگاتنگی با راسیسم یا نژادپرستی دارد، بدین ترتیب همواره میتوان آن دو را کنار یکدیگر جست و نمونههایش را مشاهده نمود. مسلما پرداختن به اثبات وجود شوونیسم ملت فارس در ایران علیه ملتهای غیر فارس موضوع این نوشتار نیست. در این نوشتار سعی بر آن است تا ترمین شوونیسم فارس در ادبیات سیاسی از جهت اهمیت و تاثیرگذاری در روند پیشبرد اهداف حرکت ملی آزربایجان جنوبی بررسی و واکاوی شود.
آنچه که پیداست، شوونیسم از اهمیت خاصی در مجامع حقوق بشری بینالمللی برخوردار نیست و مسلما واژهای است که چندان از لحاظ علمی کاربردی ندارد. گرچه شوونیسم و راسیسم به جهت مفهومشان میتوانند در یک کفه قرار گیرند اما استفاده از ترمین راسیسم در داخل کشور و همچنین خارج برای پیشبرد اهداف حرکت ملی مناسبتر خواهد بود. از سویی تحقیر، توهین، تمسخر، جک سازیهای صورت گرفته از سوی ملت فارس علیه ترکهای آزربایجان و از سویی دیگر عدم احقاق حقوق ابتدایی ملی، مدنی و تبعیضهای فرهنگی و اقتصادی از سوی حاکمیت ریشههای نژادپرستانه دارد. تبیین ترمین نژادپرستی در ادبیات سیاسی حرکت ملی چه در داخل و افکار عمومی آزربایجانیها و چه در خارج و مجامع بینالملل حقوق بشری میتواند تاثیر بسزایی در تکامل روند رو به رشد بعد سیاسی حرکت ملی آزربایجان ایفا کند.
نژادپرستی در تعاریف امروزیتر، تنها در اعمال برتری جویانه بر اساس رنگ پوست خلاصه نمیشود. نژادپرستی که در آفریقای جنوبی از سوی سفید پوستان علیه سیاه پوستان و دیگر نقاط اروپا و آمریکا اعمال میشد تنها نمونهای از آن است و امروزه به گونهها و اشکال مختلف نیز در جای ـ جای جهان وجود دارد گرچه کمرنگتر از گذشته شده باشد. در فرهنگ سیاسی داریوش آشوری در تعریف نژادپرستی چنین آمده است :” نژادگرایی نظریهای است که میان نژاد و پدیدههای غیر زیستشناسی مانند دین، آداب، زبان و… رابطه ایجاد کرده برخی نژادها را برتر از دیگر نژادهای بشری میشمارد. در این نظریه برتری نژادی مستقل از شرایط محیطی و اجتماعی رشد افراد عمل کرده و دست تقدیر برخی نژادهای بشر را برتر و برخی دیگر را کهتر گردانیدهاست.”
بنابراین نژادپرستی تنها در نژاد و خون و رنگ پوست خلاصه نمی شود بلکه آمیزه ای از عوامل غیر زیست شناسی را هم داراست. کشتار بیرحمانه ارتش به اصطلاح آزادیبخش شاهنشاهی محمدرضا پهلوی در ۲۱آذر ۱۳۲۵و سوزاندن کتابهای ترکی انتشار یافته در آن یک سال حکومت ملی آزربایجان، از نمونههای بارز یک نژادپرستی حکومتی بود. امروزه نیز روزی نیست که تحقیر و توهین نژادپرستانه را به بدترین شکل غیرانسانی علیه ملت آزربایجان و دیگر ملل غیر فارس از سوی ملت فارس و روشنفکرانش به گوش و چشم نبینیم و همچنین تبعیضها و نگاه امنیتی از سوی حاکمیت و نظام سیاسی ایران، از دلایل و عوامل آشکار وجود نوعی از نژادپرستی در کشور است.
قباحت و زشتی عقاید نژادپرستانه تا حدودی بر عموم مردم آگاه دنیا و به خصوص در بین مردم کشورهای غربی مشخص و روشن شده است، به طوریکه امروزه پروژههای ضد نژادپرستی به طرق و اشکال مختلف در راستای آگاه سازی عموم انجام میشود که میتوان به اعتراضات نمادین در ورزشگاهها اشاره کرد.
بازیهای بوندسلیگا- مسابقه تیمهای “هانوفر” و “وولسبورگ”: در این بازی تعدادی از فعالان اجتماعی با در دست داشتن کارتهایی قرمز با مضمون و شعار “به نژادپرستی کارت قرمز دهید”، خواستار ریشهکن شدن افکار نژادپرستانه شدند.
سردبیر وبسایت تحلیلی-خبری ساوالان پورت
بیست و نه آبان ماه ۱۳۹۳